Reklama
Reklama

Wizyta w Gostyninie z historią w tle

6 lipca w Gostyninie gościła 6-osobowa grupa z Izraela. W tej grupie byli: wnuk, prawnuki i praprawnuczek Nute (Nathana) Motyla – gostynińskiego przedsiębiorcy, niegdyś właściciela kilku nieruchomości, w tym domu usytuowanego w ścisłym centrum miasta.

Zdjęcie, które stanowi załącznik do tego tekstu przedstawia rodzinę Motyli i zostało wykonane dwa lata przed wybuchem II wojny światowej, która bezpowrotnie zniszczyła żydowski świat w Gostyninie. Na fotografii, po prawej, siedzi Nute Motyl. Obok niego stoją kolejno: Emanuel Zeif (wnuk), Salia (Sala) Motyl (żona), Bronia (córka), Dawid (syn), Mira (córka), Minia Zeif-Motyl (córka i mama Emanuela). Nieznana jest tożsamość mężczyzny uwiecznionego w lewej części fotografii. W tle, na zasłonie, widoczny jest portret jeszcze jednej córki Nute Motyla – Charny (Celiny) Motyl (wówczas już zamężnej i noszącej nazwisko Szaron). Charna Motyl (Szaron) mieszkała w Hajfie, dokąd wyjechała po ukończeniu studiów medycznych w Warszawie i kilkuletniej praktyce stomatologicznej na Podkarpaciu (Brzozow-Grabownica Starzeńska) oraz w Płocku. Dzięki temu, że wyjechała z Gostynina w 1937 roku przeżyła Holokaust, jako jedyna z całej rodziny.

Reklama

Wizytujący Gostynin Pan Oded Szaron, jego dzieci i wnuk, chcieli zobaczyć miejsca związane z przeszłością rodu Motyli i uzupełnić pewne luki w drzewie genealogicznym rodziny. Niestety, jak wiadomo, nie ma w Gostyninie żadnych materialnych śladów związanych z żydowską przeszłością miasta (z wyjątkiem niszczejącej kuczki i całkowicie ograbionego z macew cmentarza przy ul. Gościnnej). Pan Oded przywiózł ze sobą kilka dokumentów oraz fotografii rodzinnych. Wśród nich był pożegnalny list napisany w sierpniu 1943 roku, z Konina, przez męża Mini Motyl – Abrahama Zeifa. Można tam przeczytać takie dramatyczne słowa: „Chcę żebyście wiedzieli, w jaki sposób zgładzono mnie i moją rodzinę. W dniu 9 marca roku 1942, wypędzony zostałem z domu i wysłany razem z innymi mieszkańcami Gostynina tutaj, do obozu pracy. Do miejsca, w którym ponad połowa więźniów została umęczona aż do śmierci w czasie pracy, a wielu innych zostało zastrzelonych podczas próby sięgnięcia po pożywienie, lub zgładzonych w inny sposób. W nocy z 16 na 17 kwietnia roku 1942, na śmierć została wysłana moja żona najmilsza, Minia, razem z naszą czteroletnią córką, Ilaną-Naami, moją teściową Cecylią Motyl, oraz innymi żydowskimi mieszkańcami Gostynina. Moje drogie dzieci Emmanuel i Szulamit uciekły z Gostynina w dzień wypędzenia, i dotarły do Dawida i Rebeki w Warszawie. Ojciec mojej żony, Nute Motyl był w Warszawie i tam zmarł 4 listopada 1941 roku. W końcu lipca 1942 roku tragedia spadła także na Warszawę. Rebekę schwytano i zamordowano 6 sierpnia 1942 roku”. Na koniec, świadomy swojego losu, Abraham Zeif zanotował: „Tutaj, w obozie, zostało nas tylko 60 z 867 więźniów. Nasz los jest przesądzony. Jutro rano ma przybyć Gestapo i zaprowadzić nas na śmierć. Postanowiliśmy nie sprzedawać naszego życia tanio, ale podpalić tu wszystko i zgubić siebie. Ziemia niech nie zakryje mojej krwi!”.

Ten list, napisany w jidysz, dotarł do Pani Charny, z domu Motyl, dopiero w roku 1951 i przechowywany jest w Muzeum Powstańców Getta (Lohamei HaGetaot Museum) w Izraelu. Wspomniane w liście dzieci Abrahama Zeifa – Emanuel i Szulamit – też nie przeżyły wojny. Emanuel, mając 14 lat, został zastrzelony na Pawiaku, a dwunastoletnia Szulamit zginęła w obozie koncentracyjnym. Zastrzelony został również Dawid – najmłodszy syn Nute Motyla. O tragicznych losach tej trójki wiemy z innego listu – napisanego przez Panią Charnę (Celinę) z Hajfy 18 sierpnia 1977 roku. Co ciekawe, o istnieniu tego dokumentu nie wiedział, wizytujący Gostynin, jej syn Pan Oded Szaron. Pani Charna spisała swoje wspomnienia na prośbą badacza lokalnej historii dr. Tadeusza Trojanowskiego. Jej list został w całości opublikowany przez dr Barbarę Konarską-Pabiniak w „Notatkach Płockich” w 2017 roku.

Dzięki takim właśnie wizytom projekt upamiętnienia żydowskiej historii Gostynina nabiera bardziej osobistego charakteru. Nie chciałbym, aby przywracanie pamięci o mieszkańcach przedwojennego Gostynina było jedynie kwestią statystyki: mieszkało tu tyle i tyle Żydów, ileś tam Niemców, Rosjan i Polaków… Chciałbym, aby w projekcie było miejsce na opowiedzenie historii konkretnych osób – kobiet i mężczyzn, tych znaczących i może mniej znanych. Spotkanie z potomkami żydowskiej rodziny Nute Motyla zachęciło mnie, aby jednak nie porzucać myśli o przetłumaczeniu i wydaniu w języku polskim całej Księgi Pamięci Gostynina („Pinkas Gostynin”). To właśnie ta księga, napisana w jidysz, kryje w sobie skarb ludzkich historii i wspomnień o dawnym Gostyninie. Ale czy dziś te historie są w stanie kogoś zainteresować? Czy można liczyć, że te opowieści staną się częścią edukacji młodzieży w gostynińskich szkołach?

Realizując, od dwóch lat, projekt pod nazwą „Wielokulturowy Gostynin”, w którym mieści się pamięć o gostynińskich Żydach, spotkałem się z wieloma nieprzychylnymi opiniami w stylu: „Niech historią Żydów zajmą się Żydzi, nam to nie jest potrzebne”. To tylko jeden z wielu podobnych komentarzy. Ale cóż, wciąż wierzę, że znajdzie się w przestrzeni publicznej Gostynina miejsce dla opowieści o mieszkających tu niegdyś Żydach czy niemieckich ewangelikach. A słowa, takie jak: sztetl, cadyk, kuczka, macewa, ewangelik, luteranin czy cerkiew będą wypowiadane w kontekście naszej historii. Historii wieloetnicznego i wielowyznaniowego miasta. Tworzony szlak historyczno-kulturowy wielokulturowego Gostynina pomoże, mam nadzieję, w budowaniu gostynińskiej kultury pamięci.

Czas spędzony z rodziną Państwa Motyli (Szaron) był dla mnie i towarzyszących mi osób niezwykle cennym doświadczeniem. Częścią tej wizyty było też krótkie, półgodzinne, spotkanie z Burmistrzem Gostynina – Panem Pawłem Kalinowskim, który w prezencie otrzymał m.in. angielskie wydanie „Pinkas Gostynin”. Chciałbym, aby podobnych wizyt – osób mających swoje korzenie w Gostyninie, a mieszkających dziś w Izraelu, USA czy Niemczech – było więcej. Ale w dużej mierze zależy to od nas, czy stworzymy im życzliwą atmosferę i będziemy gotowi, z zainteresowaniem, wysłuchać historii, a czasem pomóc w odkryciu nieznanych wątków z przeszłości ich bliskich.

Piotr Syska

 

Rodzina Motyli 1937

 

Więcej o autorze / autorach:
Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

emerytka 10.07.2018 08:06
Bardzo dobry artykuł

NAJPOPULARNIEJSZE
Ogłoszenia
Na Sprzedaż Nowy dom w Gostyninie Na Sprzedaż Nowy dom w Gostyninie Na sprzedaż połowa domu w zabudowie bliźniaczej, zrealizowana według funkcjonalnego i nowoczesnego projektu "Dom w Arkadiach R2". Nieruchomość znajduje się w spokojnej części Gostynina, przy ulicy Kolonia, w otoczeniu zieleni i bezpośrednim sąsiedztwie lasu. Dom sprzedawany jest w stanie deweloperskim, z piecem w cenie, ogrodzoną działką oraz wykończonym chodnikiem i tarasem z kostki brukowej. Rozkład pomieszczeń: Parter: Przestronny salon z jadalnią i dużym przeszkleniem prowadzącym na taras Kuchnia otwarta na salon Gabinet/sypialnia Łazienka Wiatrołap Schody prowadzące na piętro Piętro: 3 wygodne sypialnie Łazienka Hol Standard wykończenia: Budynek wykonany z wysokiej klasy materiałów – technologia tradycyjna Stan deweloperski: Tynki wewnętrzne Wylewki betonowe Instalacja elektryczna i wodno-kanalizacyjna Ogrzewanie podłogowe + piec grzewczy Ogrodzenie działki w cenie Chodnik z kostki brukowej Duży taras (30 m²) – idealny na letni wypoczynek Działka: Powierzchnia: 900 m² Kształt regularny W pełni ogrodzona Od frontu widok na las – gwarancja spokoju i prywatności Lokalizacja: Gostynin, ul. Kolonia – zaciszna okolica z dogodnym dojazdem do centrum miasta. Połączenie komfortu miejskiego życia z bliskością natury. Zainteresowany? Zadzwoń już dziś i umów się na prezentację! To wyjątkowa oferta dla osób szukających przestronnego, nowoczesnego domu z dużą działką w pięknej okolicy.
Na Sprzedaż Nowy dom w Gostyninie Na Sprzedaż Nowy dom w Gostyninie Na sprzedaż połowa domu w zabudowie bliźniaczej, zrealizowana według funkcjonalnego i nowoczesnego projektu "Dom w Arkadiach R2". Nieruchomość znajduje się w spokojnej części Gostynina, przy ulicy Kolonia, w otoczeniu zieleni i bezpośrednim sąsiedztwie lasu. Dom sprzedawany jest w stanie deweloperskim, z piecem w cenie, ogrodzoną działką oraz wykończonym chodnikiem i tarasem z kostki brukowej. Rozkład pomieszczeń: Parter: Przestronny salon z jadalnią i dużym przeszkleniem prowadzącym na taras Kuchnia otwarta na salon Gabinet/sypialnia Łazienka Wiatrołap Schody prowadzące na piętro Piętro: 3 wygodne sypialnie Łazienka Hol Standard wykończenia: Budynek wykonany z wysokiej klasy materiałów – technologia tradycyjna Stan deweloperski: Tynki wewnętrzne Wylewki betonowe Instalacja elektryczna i wodno-kanalizacyjna Ogrzewanie podłogowe + piec grzewczy Ogrodzenie działki w cenie Chodnik z kostki brukowej Duży taras (30 m²) – idealny na letni wypoczynek Działka: Powierzchnia: 900 m² Kształt regularny W pełni ogrodzona Od frontu widok na las – gwarancja spokoju i prywatności Lokalizacja: Gostynin, ul. Kolonia – zaciszna okolica z dogodnym dojazdem do centrum miasta. Połączenie komfortu miejskiego życia z bliskością natury. Zainteresowany? Zadzwoń już dziś i umów się na prezentację! To wyjątkowa oferta dla osób szukających przestronnego, nowoczesnego domu z dużą działką w pięknej okolicy.
Dom do zamieszkania blisko jeziora! Dom do zamieszkania blisko jeziora! Posiadamy do sprzedaży, dom parterowy o powierzchni ok. 95 m2 , usytuowany na dużej, malowniczej działce o łącznej powierzchni 5390 m2. Dom składa się z trzech przytulnych pokoi, salonu, kuchni oraz łazienki. Do dyspozycji pozostaje również strych z możliwością własnej adaptacji. Budynek posiada przyłacze do sieci wodociągowej oraz własne szambo. Nieruchomość zlokalizowana jest w spokojnej, zielonej okolicy, w pobliżu dużego zbiornika wodnego, który jest miejscem wylęgu wielu gatunków ptactwa. Wszystko to znajduje się zaledwie kilka kilometrów od centrum Gostynina. Teren na którym zlokalizowany jest dom, skłąda się z 2 działek. Zabudowanej i ogrodzonej o powierzchni 2390 m2 oraz działki przyległej, usytuowanej za ogrodzeniem o powierzchni 3000 m2. Na terenie posesji znajduję się budynek gospodarczy, drewniana szopka, oraz murowany garaż umiejscowiony, przy budynku gospodarczym, co stanowi dodatkowe zaplecze użytkowe. Ponad to na działce znajduję się piwnica typu ziemianka. Całość tworzy funkcjonalną przestrzeń i daje swobodę różnorakiego jej wykorzystania. Istnieje możliwość zamieszkania całorocznego, sezonowego lub przeznaczenia pod agroturystykę, ze względu na walory otaczającej przyrody i bliskość dużego zbiornika wodnego ( o pow. 9 ha) oraz okolicznych kompleksów leśnych. Istnieje możliwość zamiany na mieszkanie w Gostyninie, blisko centrum Gostynina maksymalnie do 3 piętra - z dopłatą od strony kupującej. Cena: 439 000 zł do negocjacji! Zapraszamy na prezentację i do zakupu. W naszym biurze prezentacja jest bezpłatna i niezobowiązująca! Kupujący płaci prowizję tylko i wyłącznie w przypadku zakupu danej nieruchomości. Obsada Biura Solid-Nieruchomości ul. Wojska Polskiego 27/67 09-500 Gostynin (budynek Poczty Polskiej) Niniejsza oferta została przygotowywana na postawie informacji uzyskanej od właściciela oraz oględzin i zdjęć nieruchomości wykonanych przez BON Solid. Jednak wszelkie informacje w niej zawarte mogą ulegać aktualizacji. Dane zawarte w ogłoszeniu mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią oferty w rozumieniu Kodeksu Cywilnego.
Dom do remontu z dużą działką i pięknym otoczeniem natury Dom do remontu z dużą działką i pięknym otoczeniem natury Na sprzedaż dom wolnostojący o powierzchni około 80 m², położony na dużej, malowniczej działce o powierzchni 2250 m². Nieruchomość zlokalizowana jest w spokojnej okolicy, zaledwie około 5 km od Gostynina, w sąsiedztwie lasów, co zapewnia wyjątkowy klimat, ciszę i bliskość natury. Budynek znajduje się na terenie o dużym potencjale – idealnym zarówno do zamieszkania całorocznego, jak i jako dom rekreacyjny, jednak najpierw wymaga remontu. W skład domu wchodzą trzy pokoje, kuchnia oraz łazienka. Układ pomieszczeń daje możliwość wygodnej adaptacji według własnych potrzeb.Dużym atutem tej nieruchomości jest przestronna działka, która daje wiele możliwości – od stworzenia ogrodu marzeń, po rozbudowę domu lub budowę infrastruktury rekreacyjnej. Otoczenie lasów oraz niewielka odległość od miasta sprawiają, że jest to idealna propozycja dla osób szukających kontaktu z przyrodą, ale nie chcących rezygnować z udogodnień miejskiego życia. Zapraszamy na prezentacje po wcześniejszym telefonicznym umówieniu wizyty. Cena: 340 000 zł do negocjacji! Prezentacja w naszym biurze jest bezpłatna i niezobowiązująca! Kupujący płaci prowizję tylko i wyłącznie w przypadku zakupu danej nieruchomości. Obsada Biura Solid-Nieruchomości ul. Wojska Polskiego 27/67 09-500 Gostynin (budynek Poczty Polskiej) Niniejsza oferta została przygotowywana na postawie informacji uzyskanej od właściciela oraz oględzin i zdjęć nieruchomości wykonanych przez BON Solid. Jednak wszelkie informacje w niej zawarte mogą ulegać aktualizacji. W związku z czym dane zawarte w ogłoszeniu mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią oferty w rozumieniu Kodeksu Cywilnego.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama