Wapnowanie — co warto wiedzieć

Gatunek rośliny uprawnej, a odczyn gleby

Większość gleb w Polsce ma odczyn kwaśny lub lekko kwaśny i nie jest on optymalny dla większości roślin uprawnych. W związku z tym niezbędne jest prowadzenia działań mających na celu nadanie glebie pH, które pozwoli na uprawę roślin w bardzo dobrych warunkach glebowych.

Poszczególne gatunki uprawianych roślin mają różną tolerancję na odczyn gleby oraz preferują inny zakres pH. Łubin żółty jest jedną z roślin rolniczych, która może rosnąć na glebach o niskim odczynie nawet poniżej 4,5, na drugim biegunie jest lucerna. Dla niej optymalny odczyn gleby kształtuje się powyżej 6,8.

Wiedza na temat odczynu gleby dla poszczególnych roślin uprawnych może być jednym z elementów pomocnych w ułożeniu zmianowania oraz w komponowaniu w następstwo roślin, wapnowania. Pomocne w kształtowaniu odczynu gleby może być wapno granulowane, z którego pełną ofertą można zapoznać się na https://osadkowski.pl/nawozy/nawozy-wapniowe--c-001124.

Odczyn gleby, a pobranie azotu

Azot może być pobierany przez system korzeniowy z gleby, jeżeli jest jednej z dwóch form: azotanowej i amonowej. Dynamika pobierania poszczególnych form azotu z gleby przez rośliny uprawne jest zróżnicowana w zależności od odczynu gleby. Forma amonowa najefektywniej pobierana jest przy pH zbliżonym do 7, natomiast forma azotanowa, gdy pH osiąga wartość około 5,5. 

Odczyn gleby ma wpływ nie tylko na dynamikę pobierania poszczególnych form azotu, ale również na jego przemiany w glebie. Warto podkreślić, że z niskim pH gleby zmniejsza się intensywność procesu nitryfikacji, czyli spowolnieniu ulega proces przejścia formy amonowej a azotanową. Wpływa to na zwiększenie strat azotu w wyniku uwalniania go w formie gazowej do atmosfery. 

Przyswajalność fosforu również zależy od pH gleby

Fosfor w glebie występuje w dwóch formach mineralnej oraz organicznej. W glebach mineralnych, na których prowadzone są zwykle uprawy polowe, zawartość poszczególnych form jest zbliżona. Fosfor organiczny, co do zasady jest niedostępny dla roślin, aby był dostępny, musi zostać poddany biochemicznemu procesowi mineralizacji.

Rośliny uprawne pobierają z gleby fosfor w formie anionu H2PO4-, który znajduje się w roztworze glebowy w szerokim zakresie odczynu gleby od 4 do 8. Jednak największe ich stężenie jest, gdy pH jest na poziomie od 5,5- 7,2. Dostępność fosforu poza optymalnym zakresem podlega modyfikacji w zależności od odczynu gleby:

• wraz ze wzrostem odczynu gleby powyżej 7 zwiększa się dynamika łączenia anionu H2PO4- z wapniem, czego efektem jest spadek zawartości dostępnego dla roślin fosforu 
• w glebach o odczynie lekko kwaśnym i kwaśnym jony fosforu łączą się odpowiednio z kationami glinu (Al) oraz żelaza (Fe) 

Jak odczyn wpływa na dostępność potasu i siarki?

Ilość dostępnych dla roślin form wymienionych pierwiastków w roztworze glebowym jest w zdecydowanie mniejszym stopniu warunkowana odczynem gleby niż fosforu. 

Siarka pobierana jest przez system korzeniowy w formie jonów siarczanowych SO32-, których wysokie stężenie w glebie utrzymuje się w szerokim zakresie pH wynoszącym od 4 do 7.

W przypadku potasu zmiana pH nie powoduje jego przejścia w związki chemiczne niedostępne dla roślin, ale sprzyja jego wymywaniu. Tym samym zmniejsza się jego koncentracja w glebie.

Pobranie składników zależne od pH gleby

Opisane powyżej przykłady jednoznacznie wskazują, jak duży wpływ ma odczyn gleby na możliwość pobrania z gleby przez rośliny uprawne wybranych makroelementów. Dlatego też jednym z podstawowych zabiegów agrotechnicznych powinna być regulacja odczynu gleby lub jego utrzymanie na optymalnym poziomie dla uprawianych gatunków. Tutaj: https://osadkowski.pl/portal/agrotechnika/odkwaszanie-gleby-jakie-wapno-na-pole/ przeczytasz więcej o odkwaszaniu gleby.