Gostyniński wątek astrofotograficzny #8 – Wielka Mgławica w Orionie - M42

Niewątpliwym królem zimowego nieba jest Gwiazdozbiór Oriona – konstelacja przedstawiająca – według mitologii greckiej – sylwetkę starożytnego myśliwego. Prawie przez sam jego środek, w bezpośrednim sąsiedztwie słynnego Pasa Oriona, przebiega równik niebieski. Leżący więc na pograniczu nieba południowego i północnego, gwiazdozbiór ten może być obserwowany z niemal dowolnego miejsca na naszej planecie od września do marca. Na terytorium Gwiazdozbioru Oriona znajduje się szereg interesujących obiektów astronomicznych głębokiego nieba, wśród których znajduje się najbardziej znana i popularna wśród amatorów astronomii i astrofotografii, niezwykle fotogeniczna, jasna mgławica dyfuzyjna, którą astronom Charles Messier umieścił w swoim katalogu Obiektów Mgławicowych pod numerem 42. W okresie zimy, góruje ona na pozornej wysokości nieco ponad 32 stopni ponad naszym południowym horyzontem. Prawdopodobnie każdy miłośnik nocnego nieba potrafi rozpoznać charakterystyczny układ trzech gwiazd nazywany Pasem Oriona. Poniżej niego znajduje się inny układ trzech jasnych obiektów które dzięki swojej orientacji i lokalizacji przypominają Miecz Oriona. Przyglądając się temu układowi przez lornetkę a nawet gołym okiem zauważymy, że środkowa jego część jest nieco rozmyta, nieostra... To właśnie tam znajduje się Wielka Mgławica M42!

M42 to oddalony od Ziemi o około 1345 lat świetlnych obłok pyłu i gazu o średnicy blisko 30 lat świetlnych. Jest najjaśniejszą mgławicą dyfuzyjną nocnego nieba. Jej obserwowana jasność oceniana jest na +3 magnitudo co pozwala ją dostrzec gołym okiem nawet z umiarkowanie rozświetlonych terenów miejskich. Światło emitowane przez mgławicę M42 jest częściowo odbitym promieniowaniem gwiazd ze znajdującej się w jej wnętrzu Gromady Trapez oraz świeceniem zjonizowanych gazów – wodoru i tlenu. Jest to najbliższy Ziemi aktywny obszar gwiazdotwórczy, gdzie wśród ciemnych i gęstych obłoków molekularnych dochodzi do kolapsów grawitacyjnych, zapadania się materii co daje początek życia nowym gwiazdom, matkom przyszłych układów planetarnych. Obserwując tego typu procesy jesteśmy świadkami tworzenia się nowych światów. Słońce - nasza centralna gwiazda również powstała w podobnych warunkach – grawitacyjnego zapadnięcia się obłoku molekularnego. Na dzień dzisiejszy astronomowie potwierdzają, że dzięki obserwacjom prowadzonym przez teleskop Hubble'a da się obserwować dyski protoplanetarne wokół młodych gwiazd powstałych w M42 – obecnie trwają w nich procesy tworzące planety.

Mamy koniec lutego - jest jeszcze odrobinę czasu na próby w zlokalizowaniu Gwiazdozbioru Oriona i jego bardzo jasnej mgławicy M42. Zachęcam do obserwacji zanim późnozimowe niebo zdominuje Lew :)

Zdjęcie 1. Materiał zebrany i obrobiony za pomocą technik astrofotograficznych,

Zdjęcie 2. Materiał (stack na żywo, czas pojedynczej klatki = 5s.) zebrany w celu symulacji widoku „na żywo” przez teleskop,

Zdjęcie 3. Lokalizacja Gwiazdozbioru Oriona i M42 - program Stellarium.

Dane techniczne: Teleskop: Newton SW 200P/1000 f/5, Montaż paralaktyczny: SW HEQ5 Pro SynScan GoTo belt mod, Guiding: ZWO 60/280 + Bresser Full HD Deep-Sky guider 1,25", Zdjęcie 1: kamera główna: Nikon D750 Full Frame - niemodyfikowany, Zdjęcie 2: kamera główna: ZWO ASI 294MC Pro cooled, korektor komy GSO 2", bez filtrów, Oprogramowanie: APT, PHD2, DSS, PixInsight, PS CS6. Łączny czas ekspozycji: 52 minuty - stack z 35x90 sek. przy ISO 400.

Miejsce wykonania zdjęć: Gostynin, fot. Tomasz Balcerzak, www.balcerzak.info